Κατεβάστε το σενάριο

Όμορφη και παράξενη πατρίδα… Η εικόνα της πατρίδας στη νεοελληνική ποίηση, από την παράδοση στον μοντερνισμό.

  • Δημιουργός: Καλλιόπη Κωτσάκη

  • Βαθμίδα εκπαίδευσης - Τάξη: Α' Λυκείου
  • Διδακτικό αντικείμενο: Νεοελληνική Λογοτεχνία
  • Διαθεματικό: Όχι
  • Συνταγμένο σενάριο

Περίληψη

Το διδακτικό σενάριο αναπτύσσεται σε τρεις φάσεις: «πριν την ανάγνωση» μία (1) ώρα, «ανάγνωση» εννέα (9) ώρες, «μετά την ανάγνωση» δύο (2) ώρες. Στην α΄ φάση, «πριν την ανάγνωση», ανοίγει ο διάλογος με την Ποίηση. Δίνεται το περίγραμμα του όρου. Αναδεικνύεται η ποικιλία των θεμάτων της. Στη συνέχεια με την παράθεση ποιητικών κειμένων διαφορετικών εποχών γίνεται αντιληπτό ότι η έννοια της πατρίδας μπορεί να είναι αφενός άξονας συνοχής και αφετέρου να αναδεικνύει τον τρόπο αλλαγής της ποίησης στην πορεία της από την παράδοση στον μοντερνισμό. Οι μαθητές διαβάζουν ποιήματα από το ανθολόγιο λογοτεχνίας του Σπουδαστηρίου Νέου Ελληνισμού.

Στη β΄ φάση, την αναγνωστική, οι μαθητές ανά ομάδες διαβάζουν ποιήματα παραδοσιακής και μοντέρνας ποίησης, διαφορετικών λογοτεχνικών ρευμάτων και εστιάζουν στην έννοια της Πατρίδας, στα συστατικά που ο κάθε ποιητής χρησιμοποιεί για να την παρουσιάσει και στον τρόπο γραφής του. Οι μαθητές διαβάζουν τα κείμενα επεξεργαζόμενοι τα φύλλα εργασίας τόσο μέσα στην τάξη όσο και στο ηλεκτρονικό περιβάλλον του μαθήματος (Wiki). Η χρήση του επεξεργαστή κειμένου βοηθάει τους μαθητές να κατανοήσουν τον τρόπο που δομείται ένα ποιητικό κείμενο και ο ψηφιακός υπομνηματισμός τούς δίνει τη δυνατότητα να σχολιάσουν με τη δική τους προοπτική ένα ποίημα. Ο εκπαιδευτικός στηρίζει καθοδηγητικά όλα τα μέλη της ολομέλειας.

Στην γ΄ φάση, «μετά την ανάγνωση», οι μαθητές ανά ομάδες συζητούν για την εικόνα της πατρίδας, με βάση ποιήματα παράλληλα των όσων διδάχτηκαν τις προηγούμενες ώρες και εντοπίζουν τα στοιχεία που συνθέτουν την εικόνα της πατρίδας με βάση τα χαρακτηριστικά των λογοτεχνικών ρευμάτων που μελέτησαν. Έπειτα, γράφουν τη συνθετική τους εργασία ατομικά και την αναρτούν στο Wiki του μαθήματος. Κλείνοντας το σενάριο ο κάθε μαθητής γράφει στον πίνακα τον στίχο που του άρεσε ή που πιστεύει ότι εκφράζει τη στάση του έναντι της πατρίδας. Έτσι δημιουργείται ένα κολλάζ πολλών και διαφορετικών στίχων για την Πατρίδα.

Διδακτική Ενότητα→ Α Λυκείου
↘ Παράδοση και μοντερνισμός στη νεοελληνική ποίηση
Σκεπτικό-Στόχοι→ Γνώσεις για τον κόσμο
↘ Άτομο-κοινωνία, στάσεις ζωής
↘ Πολιτισμός-Τέχνη
→ Γνώσεις για τη γλώσσα/λογοτεχνία
↘ Λογοτεχνικά γένη και είδη
↘ Ποίηση-ποίημα
↘ Ρεύματα-σχολές
↘ Ρομαντισμός
↘ Κλασικισμός
↘ Παρνασσισμός
↘ Υπερρεαλισμός
↘ Συμβολισμός
↘ Ρεαλισμός
↘ Μοντερνισμός
↘ Τεχνικές/τρόποι γραφής
↘ Σχήματα λόγου
↘ Σύμβολο
↘ Δραματικότητα
↘ Μέτρο-στιχουργία
↘ Ποιητικές φόρμες
→ Γλώσσα και γραμματισμοί
↘ Ψηφιακοί γραμματισμοί
↘ Τεχνική διάσταση
↘ Λειτουργική διάσταση
↘ Ανάγνωση
↘ Ανάγνωση κατά ομάδες
↘ Συζήτηση
↘ Παραγωγή κειμένου
↘ Ανάπτυξη ερωτήματος ερμηνείας κειμένου
↘ Ανάπτυξη δοκιμίου (essay)
↘ Πολυτροπικό (ψηφιακό) κείμενο
Χώρος→ Εντός σχολείου
→ Εικονικός χώρος
Χρονική διάρκεια7-12 διδακτικές ώρες
Χρονολογία (από)11/2012
Αξιοποίηση των ΤΠΕ→ Εφαρμογές γραφείου
→ Διαδίκτυο ως μέσο πρακτικής γραμματισμού
→ Πλατφόρμες wiki, blog, κλπ
→ Λεξικά, σώματα κειμένων
→ Εργαστήριο υπολογιστών
→ Κεντρική προβολή/παρουσίαση
→ Φορητοί υπολογιστές

Κείμενα

  • Γρυπάρης, Ιωάννης. Εστιάδες.
  • Ελύτης, Οδυσσέας. [Στα χτήματα βαδίσαμε όλη μέρα…], Το Άξιον εστί (Τα Πάθη, άσμα η΄), [Όμορφη και παράξενη πατρίδα…]
  • Καβάφης, Κ.Π. Περιμένοντας τους βαρβάρους, Αλεξανδρινοί βασιλείς, Ιθάκη, Θερμοπύλες, Υπέρ της Αχαϊκής Συμπολιτείας πολεμήσαντες.
  • Κάλβος, Ανδρέας. Ο φιλόπατρις.
  • Καρυωτάκης, Κώστας. Στο άγαλμα της Ελευθερίας που φωτίζει τον κόσμο, Ο Μιχαλιός, Ύπνος.
  • Μαβίλης, Λορέντζος. Στην Πατρίδα, Πατρίδα.
  • Παλαμάς, Κωστής. Ο δωδεκάλογος του Γύφτου (απόσπασμα από τον Προφητικό).
  • Πολέμης, Ιωάννης. Τι είναι η πατρίδα μας.
  • Ρίτσος, Γιάννης. Ρωμιοσύνη, Ο τόπος μας.
  • Σεφέρης, Γιώργος. Με τον τρόπο του Γ.Σ., Ελένη, Επί ασπαλάθων, Τελευταίος σταθμός.
  • Σικελιανός, Άγγελος. Πνευματικό εμβατήριο, Παλαμάς.
  • Σολωμός, Διονύσιος. Ελεύθεροι Πολιορκημένοι, Ο Κρητικός.