Κατεβάστε το σενάριο

Jonathan Swift, Τα ταξίδια του Γκάλλιβερ (1726): Μια επίκαιρη σάτιρα

  • Δημιουργός: Φιλοθέη Κολίτση

  • Βαθμίδα εκπαίδευσης - Τάξη: Γ' Γυμνασίου
  • Διδακτικό αντικείμενο: Νεοελληνική Λογοτεχνία
  • Διαθεματικό: Όχι
  • Συνταγμένο σενάριο

Περίληψη

Με το διδακτικό αυτό σενάριο επιδιώκεται οι μαθητές της Γ΄ Γυμνασίου να γνωρίσουν ένα κλασικό σατιρικό κείμενο της παγκόσμιας λογοτεχνίας, όπως Τα ταξίδια του Γκάλλιβερ (1726), που διατηρεί τη φρεσκάδα του και την επικαιρότητά του ως τις μέρες μας, καθώς αποτελεί καυστική σάτιρα τόσο της ανθρώπινης φύσης όσο και ποικίλων όψεων της ανθρώπινης κοινωνίας. Λαμβάνοντας υπόψη τον περιορισμένο χρόνο των μαθητών και τη δυσκολία εκ μέρους τους να διαβάσουν εκτενή κείμενα, κρίναμε σκόπιμο, αντί να αναθέσουμε την ανάγνωση ολόκληρου του μυθιστορήματος σε όλους τους μαθητές ή σε μια ομάδα μαθητών, να χωρίσουμε τους μαθητές της τάξης σε τέσσερις ομάδες και να τους μοιράσουμε τα τέσσερα μέρη-ταξίδια του Γκάλλιβερ. Έτσι, η κάθε ομάδα έχει το δικό της όνομα (Ομάδα των Λιλιπούτειων, των Γιγάντων, των Αφηρημένων Επιστημόνων, των Ευγενών Α-λόγων) αλλά και το δικό της διακριτό κομμάτι και ρόλο κατά τη μαθησιακή διαδικασία. Οι τέσσερις ομάδες συνιστούν σε έναν βαθμό αντιθετικά ζεύγη με αρνητικό και θετικό πρόσημο αντίστοιχα (Λιλιπούτειοι/Γίγαντες, Αφηρημένοι Επιστήμονες / Ευγενή Ά-λογα όντα), πράγμα που αποτελεί ένα πρόσθετο ενδιαφέρον για τα παιδιά.

Μέσα από τη διδακτική αυτή πρόταση επιδιώκεται οι μαθητές να ενθαρρυνθούν να αποκτήσουν θετική στάση απέναντι σε ένα κλασικό σατιρικό κείμενο της παγκόσμιας λογοτεχνίας και να αντιληφθούν τον διαχρονικό και ταυτόχρονα επίκαιρο χαρακτήρα του. Στόχος του σεναρίου είναι, μέσα από την καυστική σάτιρα που επιχειρεί να κάνει ο Swift στο μυθιστόρημα αυτό για την Αγγλία του 18ου αιώνα, οι μαθητές να μπορέσουν να κάνουν αναγωγές και να βρουν συσχετίσεις με καταστάσεις της σημερινής εποχής.

Με το σενάριο αυτό αναμένεται οι μαθητές να κατανοήσουν ποιο είναι κάθε φορά το αντικείμενο της σάτιρας (συγκεκριμένο πρόσωπο, κοινωνικός τύπος ή πολιτική-κοινωνική κατάσταση), ποιος ο απώτερος στόχος της (ψυχαγωγία, άσκηση κοινωνικής κριτικής και «διόρθωση» των κακών κειμένων), τις ποικίλες τεχνικές ή τρόπους της σάτιρας (σάτιρα, παρωδία, ειρωνεία, χιούμορ, παράδοξο, υπερβολή, αναλογία, αντιστροφή), τα είδη σάτιρας (σάτιρα κοινωνικών τύπων, κοινωνική και πολιτική σάτιρα, σάτιρα μέσω ενός φανταστικού κόσμου) και ιδιαίτερα τη σάτιρα μέσω ενός φανταστικού-λογοτεχνικού κόσμου. Ακόμη, να επισημάνουν ακροθιγώς την υποδόρια σχέση του έργου με την Αληθινή Ιστορία του Λουκιανού και εν τέλει με την Οδύσσεια του Ομήρου, το λογοτεχνικό αρχέτυπο πολλών σύγχρονων έργων και μύθων. Η ενασχόλησή τους με το παραπάνω πεζογράφημα στοχεύει στο να τους κινητοποιήσει με τρόπο ώστε να δημιουργήσουν δικά τους σατιρικά και πολυτροπικά κείμενα. Τελικά, μέσα από τη μαθησιακή αυτή εμπειρία να αντιληφθούν τη λογοτεχνία ως πηγή απόλαυσης, ψυχαγωγίας και γέλιου, αλλά και ερέθισμα για κριτικό προβληματισμό.

Διδακτική Ενότητα→ Γ Γυμνασίου
↘ Χιούμορ & σάτιρα
Σκεπτικό-Στόχοι→ Γνώσεις για τον κόσμο
↘ Ανθρώπινες σχέσεις-Πόλεμος/Ειρήνη-Ο Ξένος/Άλλος
↘ Άτομο-κοινωνία, στάσεις ζωής
↘ Ταξίδι-Ελλάδα-Άλλοι τόποι
→ Γνώσεις για τη γλώσσα/λογοτεχνία
↘ Λογοτεχνικά γένη και είδη
↘ Μυθιστόρημα
↘ Ταξιδιωτική λογοτεχνία
↘ Τεχνικές/τρόποι γραφής
↘ Ειρωνεία
↘ Αφηγηματολογία
↘ Μύθος
↘ Σάτιρα
↘ Διακειμενικότητα
↘ Αλληγορία
→ Γλώσσα και γραμματισμοί
↘ Ψηφιακοί γραμματισμοί
↘ Τεχνική διάσταση
↘ Λειτουργική διάσταση
↘ Κειμενικοί τύποι
↘ Περιγραφή
↘ Αφήγηση
↘ Επιχειρηματολογία
↘ Κειμενικά είδη
↘ Χρονικά/αφηγηματικά/βιογραφικά είδη
↘ Ιστολόγια
↘ Ανάγνωση
↘ Ανάγνωση στην ολομέλεια της τάξης
↘ Ανάγνωση κατά ομάδες
↘ Σιωπηλή κατ' ιδίαν ανάγνωση
↘ Απαγγελία-αφήγηση-δραματοποίηση
↘ Συζήτηση
↘ Παραγωγή κειμένου
↘ Ανάπτυξη ερωτήματος ερμηνείας κειμένου
↘ Ανάπτυξη δοκιμίου (essay)
↘ Λογοτεχνικό κείμενο (quasi literature writing)
↘ Δημιουργική γραφή (creative writing)
↘ Πολυτροπικό (ψηφιακό) κείμενο
↘ Προφορικό κείμενο
↘ Συνεργατικό κείμενο
↘ Ακρόαση
↘ Απαγγελία/αφήγηση/ανάγνωση
↘ Πολυτροπικό (ψηφιακό) κείμενο
Χώρος→ Εντός σχολείου
→ Εικονικός χώρος
Χρονική διάρκεια13+ διδακτικές ώρες
Χρονολογία (από)12/2012
Αξιοποίηση των ΤΠΕ→ Εφαρμογές γραφείου
→ Διαδίκτυο ως μέσο πρακτικής γραμματισμού
→ Περιβάλλοντα σχεδιασμού
→ Πλατφόρμες wiki, blog, κλπ
→ Λεξικά, σώματα κειμένων
→ Εργαστήριο υπολογιστών
→ Κεντρική προβολή/παρουσίαση
→ Φορητοί υπολογιστές

Κείμενα

  • Μπρεχτ, Μπέρτολτ. Αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι.
  • Σουίφτ, Τζόναθαν. Τα ταξίδια του Γκάλλιβερ.
  • Σουρής, Γεώργιος. Ανθολογία της οικονομίας, Αρχηγοί, Να ήμουν παππούς, Ο Ρωμηός, Η ζωγραφιά μου.
  • Swift, Jonathan. Gulliver's Travels.