Κατεβάστε το σενάριο

Τεκμήρια

  • Η σύγκριση κάνει τη διαφορά Τεκμήρια [10,06 MB]

Η σύγκριση κάνει τη διαφορά

  • Δημιουργός: Στάθης Παπακωνσταντίνου

  • Βαθμίδα εκπαίδευσης - Τάξη: Γ' Λυκείου
  • Διδακτικό αντικείμενο: Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία
  • Διαθεματικό: Ναι
  • Εφαρμοσμένο σενάριο

Το σενάριο στηρίζεται

Περίληψη

Για ένα μάθημα γενικής παιδείας στη Γ΄ Λυκείου, και μάλιστα που διδάσκεται μία ώρα εβδομαδιαίως, συνήθως ο διδακτικός πήχης τίθεται εκ των πραγμάτων πολύ χαμηλά, δεδομένου ότι η προτεραιότητα κυρίως από την πλευρά των μαθητών δίνεται στα εξεταζόμενα σε πανελλήνιο επίπεδο μαθήματα. Επομένως, η προσέγγιση του μαθήματος είναι κατά κανόνα ρηχή και ο χαρακτήρας της είναι κυρίως διεκπεραιωτικός. Η κατάσταση αυτή αποτυπώνεται ανάγλυφα και στη διδασκαλία του επιτάφιου λόγου του Περικλή που διασώζει ο Θουκυδίδης στην «Ιστορία» του (ΙΙ, 34-46).
Ο επιτάφιος λόγος του Περικλή είναι ίσως το πιο ευνοημένο κείμενο της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, αν συμπεράνει κανείς από την πληθώρα της βιβλιογραφίας που τον περιβάλλει και από την αδιάλειπτη διδασκαλία του στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση τα τελευταία πενήντα χρόνια. Το κείμενο αυτό με τον καιρό αυτονομήθηκε από την υπόλοιπη ιστορία του Θουκυδίδη, αποκτώντας ξεχωριστή οντότητα, κάτι που δε συνέβη με καμιά άλλη δημηγορία, και για πολλούς θεωρείται η «Βίβλος» της δημοκρατίας. Αν και πρόκειται για κείμενο ρητορικό, γεγονός που σημαίνει ότι δεν εκφράζει τίποτε άλλο πέρα από τις προσωπικές εκτιμήσεις και απόψεις του ρήτορα ή του ιστορικού για αυτό που θα μπορούσε, κατά τη γνώμη του, να έχει πει ο ρήτορας, εντούτοις το περιεχόμενό του ταυτίζεται στη συνείδηση των περισσοτέρων με την ιστορική αλήθεια και αυτό δημιουργεί συχνά πολλές στρεβλώσεις και παρανοήσεις.
Η σχέση των περισσοτέρων μαθητών της θετικής και τεχνολογικής κατεύθυνσης με την αρχαία ελληνική γλώσσα δεν είναι και η καλύτερη, γεγονός που επιτείνεται και από την πυκνή και ιδιαίτερα δύσκολη γλώσσα του Θουκυδίδη. Εκ των πραγμάτων η διδακτική έμφαση επιβάλλεται να δοθεί στην αρχαιογνωσία, προκειμένου οι μαθητές να έρθουν σε ουσιαστική επαφή με ένα από τα κορυφαία δημιουργήματα της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, να αποκωδικοποιήσουν τις ιδέες και τα μηνύματα, να υιοθετήσουν αντίστοιχες αξίες και στάσεις, να προβληματιστούν για τα προβλήματα του σύγχρονου κόσμου και να μυηθούν σταδιακά στην πολιτική σκέψη, εγχειρίδιο της οποίας για πολλούς θεωρείται ο επιτάφιος λόγος του Περικλή. Ευκταία επιδίωξη είναι να καταστούν ικανοί να ερμηνεύουν κριτικά τον κόσμο και την πραγματικότητα που τους περιβάλλει.
Με τη συγκεκριμένη διδακτική πρόταση επιχειρείται να ξεπεραστούν οι εγγενείς διδακτικές δυσκολίες του συγκεκριμένου αντικειμένου με τη βοήθεια των ΤΠΕ και της ομαδοσυνεργατικής μεθόδου. Αντικείμενό της είναι η ουσιαστική προσπέλαση της ενότητας εκείνης του «Επιταφίου» (Θουκυδίδης, «Ιστορία», Β΄ 39) όπου ο μεγάλος πολιτικός συγκρίνει την Αθήνα με τη Σπάρτη, επιδιώκοντας μέσα από αυτή να καταδείξει την στρατιωτική (;) υπεροχή της πόλης του απέναντι στη μιλιταριστική Σπάρτη. Αφού μεταφράσουν και κατανοήσουν το κείμενο οι μαθητές και διερευνήσουν μέσα από πηγές τα ζητήματα που θίγει ο Περικλής, έχουν ως αποστολή να ελέγξουν την ορθότητα και την αξιοπιστία της επιχειρηματολογίας του, δεδομένου ότι η altera pars δεν εκπροσωπείται από τον Θουκυδίδη σε παρόμοιο επίπεδο. Η διερεύνηση θα κινηθεί σε πολλά επίπεδα με στόχο τη δημιουργία προϋποθέσεων για άσκηση του κριτικού γραμματισμού των μαθητών. Θα διερευνηθούν θέματα όπως: τα όρια και τα χαρακτηριστικά της «ανοιχτής» και «κλειστής» κοινωνίας, πόλεμος και ηθική, η αναγκαιότητα της οργάνωσης, του προγραμματισμού και της συστηματικής εξάσκησης για την επίτευξη υψηλών στόχων, η οικονομική δύναμη ως παράγοντας στρατιωτικής ισχύος κ.λπ. Τα συμπεράσματα στα οποία θα καταλήξουν θα τα παρουσιάσουν στους συμμαθητές τους, ενώ τα «προϊόντα» που θα παραγάγουν θα τα αναρτήσουν στο Wiki ή στο ιστολόγιο του μαθήματος.

Διδακτική Ενότητα→ Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία
↘ Γ Λυκείου
↘ Θουκυδίδη Περικλέους Επιτάφιος - Γενικής Παιδείας
↘ Κεφάλαιο 39
Σκεπτικό-Στόχοι→ Γνώσεις για τον κόσμο
↘ Ανθρώπινες σχέσεις-Πόλεμος/Ειρήνη-Ο Ξένος/Άλλος
↘ Άτομο-κοινωνία, στάσεις ζωής
↘ Ιστορία
→ Γνώσεις για τη γλώσσα/λογοτεχνία
↘ Μορφολογία
↘ Ποικιλία
↘ Σύνταξη
↘ Σχήματα λόγου
↘ Λεξιλόγιο - Σημασιολογία
↘ Παραγωγή
↘ Σύνθεση
↘ Γραφή
↘ Ορθογραφία
↘ Κειμενικά είδη
↘ Πολιτικού λόγου/ρητορικά
↘ Ιστορικά
↘ Ρητορικά
↘ Συγγραφέας
↘ Θουκυδίδης
↘ Γραμματολογικές περίοδοι
↘ Κλασική εποχή
↘ Τεχνικές/τρόποι γραφής
↘ Ιστορική αφήγηση
→ Ψηφιακοί γραμματισμοί
↘ Τεχνική διάσταση
↘ Λειτουργική διάσταση
↘ Κριτική διάσταση
→ Πρακτικές γραμματισμού
↘ Ανάγνωση
↘ Γραφή
↘ Επικοινωνία
→ Κειμενικοί τρόποι
↘ Μονοτροπικό
↘ Πολυτροπικό
↘ Προφορικό
→ Κειμενικοί τύποι
↘ Περιγραφή
↘ Αφήγηση
↘ Επιχειρηματολογία
→ Κειμενικά είδη
↘ Σχολιαστικά/επιχειρηματολικά/γνώμης
↘ Έρευνες/μελέτες
↘ Πολιτικού λόγου/ρητορικά
↘ Παράγραφος
↘ Έκθεση (σχολικού τύπου)
↘ Δοκίμιο
→ Ανάγνωση
↘ Ανάγνωση στην ολομέλεια της τάξης
↘ Συζήτηση
→ Παραγωγή κειμένου
↘ Ανάπτυξη ερωτήματος ερμηνείας κειμένου
↘ Ανάπτυξη δοκιμίου (essay)
↘ Πολυτροπικό (ψηφιακό) κείμενο
↘ Προφορικό κείμενο
↘ Συνεργατικό κείμενο
→ Ακρόαση
↘ Πολυτροπικό (ψηφιακό) κείμενο
Σύνδεση με άλλο γνωστικό αντικείμενο→ Φιλολογικής ζώνης
↘ Νεοελληνική Γλώσσα
↘ Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία [Λύκειο]
↘ Ιστορία
→ Άλλα γνωστικά αντικείμενα
↘ Πληροφορική
↘ Τεχνολογία
Χώρος→ Εντός σχολείου
→ Εκτός σχολείου
Χρονική διάρκεια1-6 διδακτικές ώρες
Σχόλια πάνω στη χρονική διάρκεια

Ίσως θα απαιτούνταν μια - δυο ώρες ακόμη.

Χρονολογία (από)21/01/2014
Χρονολογία έως11/03/2014
Σχολική μονάδα

2ο Γενικό Λύκειο Σερρών