Κατεβάστε το σενάριο

Εγκλίσεις και τροπικότητες

  • Δημιουργός: Μποτέλη Στεφανία

  • Βαθμίδα εκπαίδευσης - Τάξη: Β' Γυμνασίου
  • Διδακτικό αντικείμενο: Νεοελληνική Γλώσσα
  • Διαθεματικό: Όχι
  • Συνταγμένο σενάριο

Εφαρμογές του σεναρίου

Περίληψη

Σκοπός του σεναρίου είναι οι μαθητές να κατανοήσουν ειδικότερα τη σημασιολογική λειτουργία των εγκλίσεων μέσα σε ένα ορισμένο κοινωνικοπολιτισμικό πλαίσιο και γενικότερα τη μεγάλη σημασία που έχουν οι τροπικότητες στην επικοινωνιακή συνομιλία. Η κατανόηση αυτή αναμένεται να τους οδηγήσει στη συνειδητοποίηση ότι κάθε επικοινωνία αποτελεί ένα κοινωνικό γεγονός και ότι οι γλωσσικές μας επιλογές, λεξιλογικές, γραμματικές, φωνολογικές, διαμορφώνουν κοινωνικές σχέσεις αλλά και αποτελούν δείκτες μιας ορισμένης κοινωνικής πραγματικότητας.
Προκειμένου να επιτευχθεί ο παραπάνω σκοπός, το συγκεκριμένο σενάριο οργανώθηκε ουσιαστικά σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση οι μαθητές/τριες εμπλέκονται σε ένα παιχνίδι ρόλων όπου ανακαλύπτουν, ενεργοποιώντας το γλωσσικό τους ένστικτο και την αποθηκευμένη γλωσσική τους εμπειρία, ότι οι συνομιλιακοί ρόλοι, οι σχέσεις δηλαδή όσων εμπλέκονται σε μια διαπροσωπική επικοινωνία, αλλά και ο επικοινωνιακός στόχος υπαγορεύουν και διαφορετικές γλωσσικές επιλογές και ειδικότερα διαφορετικές τροπικότητες. Στη δεύτερη φάση αποδομώντας διαφορετικά κειμενικά είδη συμπεραίνουν ότι το κείμενο περιέχει στοιχεία του συγκειμένου στο οποίο παρήχθη, το οποίο επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιείται η γλώσσα, αλλά και γλωσσικά μοτίβα και τροπικότητες που φανερώνουν τη σχέση του παραγωγού νοήματος με την πραγματικότητα και κατ’ επέκταση τη σχέση που θέλει να καλλιεργήσει με τους αποδέκτες του παραγόμενου νοήματος, προκειμένου να ικανοποιήσει έναν συγκεκριμένο επικοινωνιακό στόχο.
Η παραπάνω διαδικασία ανακαλυπτικής μάθησης αναμένεται να επιφέρει σημαντικά αποτελέσματα και στη γλωσσική ικανότητα των μαθητών/τριών, καθώς εμπεριέχει στρατηγικές παραγωγής και επεξεργασίας προφορικού και γραπτού λόγου, χωρίς να περιορίζεται στην ανάπτυξη κάποιων επιμέρους δεξιοτήτων (π.χ. απλή αναγνώριση εγκλίσεων με βάση τα μορφολογικά ή άλλα εξωτερικά χαρακτηριστικά). Εξάλλου, με βάση την κειμενοκεντρική προσέγγιση «μόνο μέσα από τη συγκριτική μελέτη αυθεντικών κειμένων που χαρακτηρίζονται από γλωσσική ποικιλία και μπορεί να διαφοροποιούνται ως προς το βαθμό αποτελεσματικότητάς τους μπορεί να γίνει κατανοητή η υφή της κειμενικής επικοινωνίας και να επιτευχθεί η βελτίωση του προφορικού και γραπτού λόγου των παιδιών» (Κωστούλη, 2001: 233).

Διδακτική Ενότητα→ Β Γυμνασίου
↘ Ζούμε με την οικογένεια
Σκεπτικό-Στόχοι→ Γνώσεις για τον κόσμο
↘ Τεχνολογία-Επικοινωνία-Συγκοινωνιακά μέσα
→ Γνώσεις για τη γλώσσα/λογοτεχνία
↘ Μορφολογία
↘ Ρήματα
↘ Μόρια
↘ Σύνταξη
↘ Ρηματικό σύνολο
↘ Κειμενικοί τρόποι
↘ Μονοτροπικό
↘ Πολυτροπικό - γνώσεις για τη σημείωση
↘ Γραπτό
↘ Προφορικό
↘ Υβριδικό (μείξη προφορικού και γραπτού λόγου)
↘ Κειμενικοί τύποι
↘ Περιγραφή
↘ Επιχειρηματολογία
↘ Οδηγίες
↘ Κειμενικά είδη
↘ Σχολιαστικά/επιχειρηματολογικά/γνώμης
↘ Οδηγίες χρήσης
↘ Ειδησεογραφικά
↘ Πληροφοριακά/διαφημιστικά
→ Γλώσσα και γραμματισμοί
↘ Ψηφιακοί γραμματισμοί
↘ Τεχνική διάσταση
↘ Λειτουργική διάσταση
↘ Κριτική διάσταση
↘ Πρακτικές γραμματισμού
↘ Ανάγνωση
↘ Γραφή
↘ Επικοινωνία
↘ Κειμενικοί τρόποι
↘ Μονοτροπικό
↘ Πολυτροπικό
↘ Προφορικό
↘ Γραπτό
↘ Υβριδικό
↘ Κειμενικοί τύποι
↘ Περιγραφή
↘ Επιχειρηματολογία
↘ Οδηγίες
↘ Κειμενικά είδη
↘ Σχολιαστικά/επιχειρηματολικά/γνώμης
↘ Οδηγίες χρήσης
↘ Ειδησεογραφικά
↘ Πληροφοριακά/διαφημιστικά
Χώρος→ Εντός σχολείου
→ Εικονικός χώρος
Χρονική διάρκεια7-12 διδακτικές ώρες
Χρονολογία (από)06/2013
Αξιοποίηση των ΤΠΕ→ Εφαρμογές γραφείου
→ Πλατφόρμες wiki, blog, κλπ
→ Λεξικά, σώματα κειμένων
→ Εργαστήριο υπολογιστών
→ Κεντρική προβολή/παρουσίαση