Κατεβάστε το σενάριο

Αναγνωστικές δεξιότητες-πολυτροπικές αναπαραστάσεις: Ο κύκλος των χαμένων ποιητών ξαναζωντανεύει….(Α΄ & Β΄ εκδοχή)

  • Δημιουργός: Μαρία Νέζη

  • Βαθμίδα εκπαίδευσης - Τάξη: Γ' Γυμνασίου, Α' Λυκείου
  • Διδακτικό αντικείμενο: Νεοελληνική Λογοτεχνία
  • Διαθεματικό: Ναι
  • Συνταγμένο σενάριο

Περίληψη

Το σενάριο αναπτύσσεται με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε οι νεαροί αναγνώστες να εμπλέκονται σε μια διαδικασία που έχει νόημα γι’ αυτούς (εμπλαισιωμένη μάθηση). Οργανώνεται σε τρεις διακριτές φάσεις. Στην Α΄ φάση, Πριν την Ανάγνωση, τίθεται το πρόβλημα σχετικά με τον ρόλο του ποιητή και της ποίησης στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Στη δεύτερη φάση, που συνιστά την Ανάγνωση, η μαθησιακή διαδικασία αναπτύσσεται περισσότερο ή λιγότερο συμμετοχικά, ανάλογα με την εκδοχή του σεναρίου που επιλέγεται. Το κειμενικό υλικό στην Α΄ εκδοχή του σεναρίου διαμορφώνεται από τον εκπαιδευτικό με βάση τις προσλαμβάνουσες και την αναγνωστική εμπειρία του μαθητικού κοινού, ενώ στη Β΄ εκδοχή του το σενάριο προβλέπει τη συνδιαμόρφωση του μαθησιακού υλικού από την κοινότητα μάθησης.

Οι νεαροί αναγνώστες μαθαίνουν να ασκούνται στη νοηματοδότηση των κειμένων σύμφωνα με τις αναγνωστικές οδηγίες που τους προμηθεύει ο εκπαιδευτικός ανταλλάσσοντας απόψεις και διατυπώνοντας αιτιολογημένα κριτικό λόγο στο πλαίσιο της κοινότητας μάθησης. Η αναγνωστική άσκηση αποβλέπει στο να καταστήσει τους μαθητές/τριες ικανούς/ές να εντοπίζουν το θέμα του ποιήματος, να επισημαίνουν με λέξεις-φράσεις-εικόνες του ποιήματος την οπτική που αναδεικνύεται, να αναγνωρίζουν τους τρόπους με τους οποίους νοηματοδοτείται το ποιητικό κείμενο (τα σημεία στίξης, τη σειρά των λέξεων μέσα στον στίχο, τις επαναλήψεις, τις μεταφορές, τις παρομοιώσεις, τα επίθετα, τις μη συνηθισμένες λέξεις, το ρηματικό πρόσωπο, τη γλώσσα), να εκφράζουν αιτιολογημένα τη γνώμη τους για το ποίημα, δηλαδή αν τους αρέσει ή δεν τους αρέσει και γιατί, να εκφράζουν την ανταπόκρισή τους για το ποίημα αξιοποιώντας ποικίλους σημειωτικούς τρόπους, να αναγιγνώσκουν εκφραστικά το ποίημα προσέχοντας ιδιαίτερα τον χρωματισμό της φωνής τους. Στη Β΄ εκδοχή του σεναρίου προβλέπονται και δραστηριότητες διερευνητικής μάθησης που επιδιώκουν την ανασύσταση του ιστορικοκοινωνικού περικειμένου.

Στην τρίτη φάση, Μετά την Ανάγνωση, οι μαθητές/τριες ως ιστορικοκοινωνικά προσδιορισμένα υποκείμενα αναστοχάζονται πάνω στο αρχικό ερώτημα και τοποθετούνται κριτικά στο ζητούμενο.

Διδακτική Ενότητα→ Νεοελληνική Γλώσσα
↘ Γ Γυμνασίου
↘ Γλώσσα-γλώσσες και πολιτισμοί του κόσμου
↘ Είμαστε όλοι ίδιοι- Είμαστε όλοι διαφορετικοί
↘ Μπροστά στο μέλλον
→ Νεοελληνική Λογοτεχνία
↘ Γ Γυμνασίου
↘ Στάσεις ζωής σε ποιητικά κείμενα
↘ Α Λυκείου
↘ Παράδοση και μοντερνισμός στη νεοελληνική ποίηση
Σκεπτικό-Στόχοι→ Γνώσεις για τον κόσμο
↘ Άτομο-κοινωνία, στάσεις ζωής
→ Γνώσεις για τη γλώσσα/λογοτεχνία
↘ Σύνταξη
↘ Σχήματα λόγου
↘ Λεξιλόγιο - Σημασιολογία
↘ Πολυσημία
↘ Πορεία λέξεων στο χρόνο
↘ Γλωσσική ποικιλία
↘ Γραφή
↘ Σημεία στίξης
↘ Κειμενικοί τρόποι
↘ Μονοτροπικό
↘ Πολυτροπικό - γνώσεις για τη σημείωση
↘ Γραπτό
↘ Προφορικό
↘ Υβριδικό (μείξη προφορικού και γραπτού λόγου)
↘ Κειμενικοί τύποι
↘ Επιχειρηματολογία
↘ Κειμενικά είδη
↘ Ποιήματα/τραγούδια
↘ Ιστολόγια
↘ Λογοτεχνικά γένη και είδη
↘ Ποίηση-ποίημα
↘ Τεχνικές/τρόποι γραφής
↘ Σχήματα λόγου
↘ Σύμβολο
↘ Δραματικότητα
↘ Ποιητικές φόρμες
↘ Διακειμενικότητα
↘ Παρομοίωση
↘ Γλωσσική ποικιλία
↘ Πραγματολογία - κειμενογλωσσολογία
→ Γλώσσα και γραμματισμοί
↘ Ψηφιακοί γραμματισμοί
↘ Λειτουργική διάσταση
↘ Κριτική διάσταση
↘ Πρακτικές γραμματισμού
↘ Ανάγνωση
↘ Επικοινωνία
↘ Κειμενικοί τρόποι
↘ Πολυτροπικό
↘ Προφορικό
↘ Γραπτό
↘ Υβριδικό
↘ Κειμενικοί τύποι
↘ Επιχειρηματολογία
↘ Κειμενικά είδη
↘ Σχολιαστικά/επιχειρηματολικά/γνώμης
↘ Διαλογικά/συνεντεύξεις
↘ Ποιήματα/τραγούδια
↘ Ιστολόγια
↘ Ανάγνωση
↘ Ανάγνωση στην ολομέλεια της τάξης
↘ Ανάγνωση κατά ομάδες
↘ Απαγγελία-αφήγηση-δραματοποίηση
↘ Συζήτηση
↘ Παραγωγή κειμένου
↘ Δημιουργική γραφή (creative writing)
↘ Πολυτροπικό (ψηφιακό) κείμενο
↘ Ακρόαση
↘ Απαγγελία/αφήγηση/ανάγνωση
↘ Πολυτροπικό (ψηφιακό) κείμενο
Σύνδεση με άλλο γνωστικό αντικείμενο→ Φιλολογικής ζώνης
↘ Νεοελληνική Γλώσσα
Χώρος→ Εντός σχολείου
Χρονική διάρκεια13+ διδακτικές ώρες
Σχόλια πάνω στη χρονική διάρκεια

Στο πλαίσιο των Νέων Προγραμμάτων Σπουδών για τη Γλώσσα και τη Λογοτεχνία στο Γυμνάσιο ο προβλεπόμενος διδακτικός χρόνος είναι 24 διδακτικές ώρες. Ωστόσο στην Α΄ εκδοχή του το σενάριο μπορεί να αναπτυχθεί σε λιγότερο χρόνο (6-10 διδακτικές ώρες), εφόσον ο ρόλος του διδάσκοντος είναι ισχυρά καθοδηγητικός και το μαθητικό δυναμικό της τάξης διαθέτει την κατάλληλη πολιτισμική και αναγνωστική εμπειρία. Στη Β΄ εκδοχή του το σενάριο απαιτεί περισσότερο διδακτικό χρόνο, εφόσον υιοθετεί σε μεγαλύτερο βαθμό συμμετοχικές διδακτικές πρακτικές.

Χρονολογία (από)04/2012
Αξιοποίηση των ΤΠΕ→ Εφαρμογές γραφείου
→ Εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης
→ Διαδίκτυο ως μέσο πρακτικής γραμματισμού
→ Πλατφόρμες wiki, blog, κλπ
→ Εργαστήριο υπολογιστών
→ Κεντρική προβολή/παρουσίαση