Κατεβάστε το σενάριο

Διερευνώντας όψεις του θεατρικού προσωπείου σε προφορικά κείμενα: δεξιότητες προφορικού λόγου.

  • Δημιουργός: Μαρία Νέζη

  • Βαθμίδα εκπαίδευσης - Τάξη: Γ' Γυμνασίου, Α' Λυκείου, Β' Λυκείου
  • Διδακτικό αντικείμενο: Νεοελληνική Γλώσσα
  • Διαθεματικό: Ναι
  • Συνταγμένο σενάριο

Περίληψη

Το σενάριο αναπτύσσεται εντός του πεδίου της μάθησης με επίλυση προβλήματος. Το πρόβλημα που κατευθύνει τη μαθησιακή διαδικασία μπορεί να έχει διλημματική μορφή: με μάσκα ή χωρίς μάσκα μια σύγχρονη αναπαράσταση του αρχαίου δράματος; Το ερώτημα μπορεί να τεθεί είτε στα εισαγωγικά μαθήματα του αρχαίου δράματος τόσο στη Γ΄ τάξη του Γυμνασίου όσο και στη Β΄ τάξη του Λυκείου είτε να αναδειχθεί κατά τη διδασκαλία της τραγωδίας. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στο Γ΄ επεισόδιο της Ελένης του Ευριπίδη (σ. 97 του σχολικού βιβλίου) τίθεται το ζήτημα ως εξής: Οι δραματικοί ποιητές με το κείμενό τους, ανάμεσα σε άλλα, έπρεπε να υποκαταστήσουν τις εκφράσεις των υποκριτών.
o Aς σκεφτούμε γιατί. Ποιες φράσεις του κειμένου λειτουργούν ως δείκτες για την ενδυμασία και το προσωπείο της Ελένης και του Mενέλαου; Ποιες αναφέρονται σε εκφράσεις τους;
o Ας παρατηρήσουμε τη διπλανή φωτογραφία. Ποιες επιπλέον δυνατότητες έχει ένας σύγχρονος ηθοποιός, για να αποδώσει τα συναισθήματα του ήρωα που υποδύεται;

Παράλληλα, οι μαθητές/- τριες έχουν στη διάθεσή τους στο εμπλουτισμένο ηλεκτρονικό βιβλίο τόσο εικονιστικό υλικό όσο και εξωτερικό σύνδεσμο στη διεύθυνση http://www.komvos.edu.gr/masks/masks4.html που παραπέμπει σε πλούσιο πληροφοριακό υλικό (Όψεις του προσωπείου, Δήμητρα Μήττα). Στη συγκεκριμένη παραπομπή διατίθεται οπτικοακουστικό υλικό (στην ομώνυμη ενότητα του δικτυακού τόπου), και συγκεκριμένα οι μαθητές/τριες έχουν τη δυνατότητα να ακούσουν τέσσερις ειδικούς να αναπτύσσουν τις απόψεις τους για τον ρόλο του θεατρικού προσωπείου. Το ενδιαφέρον σε αυτήν την παραπομπή βρίσκεται στο ότι πρόκειται για συνεντεύξεις που δε συνοδεύονται από οπτικό υλικό, παρά μόνο από μια φωτογραφία των ομιλούντων. Οι μαθητές/τριες ως ακροατές/τριες υποχρεώνονται να ενεργοποιήσουν στρατηγικές κατανόησης προφορικού λόγου προκειμένου να ανταποκριθούν ικανοποιητικά στο δίλημμα που τους έχει τεθεί. Για την αποδελτίωση και επεξεργασία αυτού του υλικού ασκούν δεξιότητες κατανόησης προφορικών κειμένων. Πρόκειται για δραστηριότητα που ενδέχεται να προκαλέσει αμηχανία στα παιδιά, δεδομένου ότι είναι εξοικειωμένα με συνεντεύξεις γραπτές ή πολυτροπικές (video) και όχι τόσο με αποκλειστικά προφορικές. Σε αυτό το σημείο οι μαθητές/τριες της Β΄ Λυκείου ενδεχομένως να χρειαστεί να ανακαλέσουν γνώσεις τους σχετικά με τα χαρακτηριστικά των προφορικών κειμένων από την Α΄ Λυκείου ή να αναζητήσουν υποστηρικτικό υλικό από την Έκφραση - Έκθεση της Β΄ Λυκείου, και συγκεκριμένα από την ενότητα «Σημειώσεις - Περίληψη». Οι μαθητές/τριες της Γ΄ Γυμνασίου έχουν την ευκαιρία μέσα από αυθεντικό υλικό να στοχαστούν πάνω στα χαρακτηριστικά του προφορικού λόγου, για τα οποία έχει γίνει λόγος στην Α΄ τάξη, και να προβληματιστούν γύρω από τις έννοιες της προφορικότητας και γραπτότητας των κειμένων.

Το τελικό προϊόν της εργασίας τους, ανάλογα με την εκδοχή του σεναρίου που επιλέγεται, μπορεί να είναι επίσης προφορικός λόγος: είτε ένας διάδρομος συνείδησης είτε ένας αγώνας επιχειρηματολογίας.

Διδακτική Ενότητα→ Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία
→ Ευριπίδου, Ελένη
↘ Εισαγωγή
↘ Γ΄ Επεισόδιο στ. 1286-1424
→ Β Λυκείου
↘ Σοφοκλέους Αντιγόνη - Γενικής Παιδείας
↘ Εισαγωγή
→ Νεοελληνική Γλώσσα
↘ Α Λυκείου
↘ Ο λόγος
↘ Β Λυκείου
↘ Σημειώσεις-περίληψη
Σκεπτικό-Στόχοι→ Γνώσεις για τον κόσμο
↘ Πολιτισμός-Τέχνη
→ Γνώσεις για τη γλώσσα/λογοτεχνία
↘ Κειμενικοί τρόποι
↘ Προφορικό
↘ Κειμενικά είδη
↘ Διαλογικά/συνεντεύξεις
↘ Γλωσσική ποικιλία
↘ Πραγματολογία - κειμενογλωσσολογία
→ Γλώσσα και γραμματισμοί
↘ Ψηφιακοί γραμματισμοί
↘ Λειτουργική διάσταση
↘ Πρακτικές γραμματισμού
↘ Επικοινωνία
↘ Κειμενικοί τρόποι
↘ Προφορικό
↘ Υβριδικό
↘ Κειμενικά είδη
↘ Σχολιαστικά/επιχειρηματολικά/γνώμης
↘ Διαλογικά/συνεντεύξεις
↘ Παραγωγή κειμένου
↘ Προφορικό κείμενο
↘ Συνεργατικό κείμενο
Σύνδεση με άλλο γνωστικό αντικείμενο→ Φιλολογικής ζώνης
↘ Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία [Λύκειο]
↘ Αρχαία Ελληνική Γραμματεία (μτφρ.)
Χώρος→ Εντός σχολείου
→ Εικονικός χώρος
Χρονική διάρκεια1-6 διδακτικές ώρες
Σχόλια πάνω στη χρονική διάρκεια

Ο εκπαιδευτικός μπορεί να διαχειριστεί κατάλληλα τον χρόνο, καταργώντας στην πράξη τα στεγανά που επιβάλλει το ωρολόγιο πρόγραμμα, καθώς πρόκειται για διαθεματική προσπέλαση Νεοελληνικής Γλώσσας και Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, και να διαμορφώσει συνθήκες μεικτής μάθησης (blended-learning) αξιοποιώντας στη σχολική πράξη τις δυνατότητες του Web2.0. Ανάλογα με την εκδοχή που επιλέγει ο διδάσκων, η χρονική διάρκεια υλοποίησης του σεναρίου ποικίλλει.

Χρονολογία (από)03/2012
Αξιοποίηση των ΤΠΕ→ Εφαρμογές γραφείου
→ Διαδίκτυο ως μέσο πρακτικής γραμματισμού
→ Πλατφόρμες wiki, blog, κλπ
→ Εργαστήριο υπολογιστών
→ Κεντρική προβολή/παρουσίαση