Κατεβάστε το σενάριο

Τεκμήρια

  • Ou min alla  [5,14 MB]

Ου μην αλλά

  • Δημιουργός: Πασχαλίνα Παλαιοχωρινού

  • Βαθμίδα εκπαίδευσης - Τάξη: Γ' Λυκείου
  • Διδακτικό αντικείμενο: Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία
  • Συνδημιουργός: Στάθης Παπακωνσταντίνου
  • Διαθεματικό: Όχι
  • Εφαρμοσμένο σενάριο

Το σενάριο στηρίζεται

Περίληψη

Στο σενάριο αυτό, το αδίδακτο κείμενο (Ισοκράτης «Πρός τοῖς Μυτιληναίων ἄρχουσι», 3-4) που χαρακτηρίζεται σχετικά εύκολο για τους «καλούς» μαθητές της θεωρητικής κατεύθυνσης, αξιοποιείται πολύπλευρα, ώστε να αναδειχθεί όχι μόνο η «λέξη» αλλά και το «πνεύμα» του κειμένου στα πλαίσια της ολιστικής θεώρησης για τη γνώση. Χωρίς να αγνοείται η σημασία της γραμματικής και του συντακτικού, θα δοθεί έμφαση στη μετάφραση και στην απόλυτη κατανόηση του περιεχομένου μέσα από την οργανική ένταξη του αποσπάσματος στο συνολικό έργο. Η συγκεκριμένη επιστολή, όπως άλλωστε και οι περισσότερες του ρήτορα, είναι μικρή σε έκταση και επιτρέπει τη συνολική της μελέτη και την κριτική της αποτίμηση. Οι μαθητές, λοιπόν, θα μελετήσουν το κειμενικό είδος της επιστολής και θα αποτιμήσουν τη χρησιμότητά της εντοπίζοντας παράλληλα το πως αυτή διαχρονικά διαφοροποιείται σε σχέση με την εξέλιξη της τεχνολογίας και τις ανάγκες των ανθρώπων. Στη συνέχεια, εστιάζοντας στο περιεχόμενο της συγκεκριμένης ενότητας, θα επιχειρήσουν διασύνδεση του (αδίδακτου) κειμένου με το γνωστό (Φιλοσοφικός Λόγος) και φυσικά με το σήμερα.
Στο επίπεδο της γλωσσικής διάστασης του κειμένου, θα δοθεί έμφαση στη μετάφραση της μετοχής μέσω πολλαπλών δοκιμών (στο κείμενο κυριαρχεί η χρήση μετοχής) στον εντοπισμό των αντιθέσεων και των συμμετριών μέσω της κατάλληλης «σήμανσης» των λέξεων και στην αποδόμηση του μακροπερίοδου λόγου μέσα από τη δυνατότητα μετακίνησης των λέξεων και την εφαρμογή της μεθόδου «κατά κώλα».
Ο τίτλος του σεναρίου προέρχεται από μια φράση του κειμένου η οποία χρησιμοποιείται συχνά στον αρχαίο λόγο ως τυπικό μεταβατικό σχήμα και συνήθως δυσκολεύει τους μαθητές στην ορθή του απόδοση. Με την επεξεργασία πολλών παραδειγμάτων ωστόσο, αναμένεται να κατανοήσουν τη χρήση του λεκτικού αυτού σχήματος μέσω του οποίου, χωρίς να αγνοείται η βαρύτητα των προηγουμένων νοημάτων δίνεται κάποιο προβάδισμα στα επόμενα.
Σχετικά με το περιεχόμενο και το πλαίσιο συγγραφής της συγκεκριμένης επιστολής, το παρακάτω απόσπασμα από την ιστοσελίδα «Φιλολογικά βήματα στο web» είναι διαφωτιστικό: «Στην επιστολή του «ΤΟΙΣ ΑΡΧΟΥΣΙ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΩΝ» που είναι αρκετά σύντομη, ο Ισοκράτης αναλαμβάνει διαμεσολαβητικό ρόλο για τον επαναπατρισμό του Αγήνορα και της οικογένειάς του στη Μυτιλήνη, που βρισκόταν εξόριστος στην Αθήνα. Ο Αγήνορας, ξακουστός μουσικοδιδάσκαλος, εκπαίδευσε στη μουσική τα παιδιά του Αφαρέα, δηλαδή τους εγγονούς του Ισοκράτη, των οποίων κέρδισε την αγάπη, το σεβασμό και την εκτίμηση. Η είδηση ότι το καθεστώς της Μυτιλήνης, επιχειρώντας ένα φιλολαϊκό άνοιγμα επανέφερε, κάποιους εξόριστους, στους οποίους μάλιστα επέστρεψε και τη δημευθείσα περιουσία, έφερε τους γιούς του Αφαρέα στον Ισοκράτη να τον παρακαλούν να κάνει ό,τι μπορεί προκειμένου να βοηθήσει στον επαναπατρισμό και του δασκάλου τους, στέλνοντας σχετική επιστολή στους άρχοντες των Μυτιληναίων. Η αρχική του άρνηση κάμφθηκε γρήγορα, από τις συνεχείς και φορτικές παρακλήσεις τους.
Στην επιστολή του αυτή, αφού αρχικά εξηγεί το πλαίσιο της συγγραφής της, προσπαθεί με λογικά και συναισθηματικά επιχειρήματα να πείσει το καθεστώς της Μυτιλήνης πως η ανάκληση του Αγήνορα από την εξορία θα είναι μια πράξη σύνεσης και συμφέροντος πρώτα πρώτα για τους ίδιους. Στο κείμενο είναι φανερή η διστακτικότητα του ρήτορα που τελικά επιλέγει την εναλλαγή των επαίνων και των φιλικών παραινέσεων και προτροπών που γίνονται, βέβαια, με τρόπο άμεσο, αλλά σαφώς διακριτικό».
O χρόνος συγγραφής της συγκεκριμένης επιστολής δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί με ακρίβεια, ωστόσο κάποιες πληροφορίες από το ίδιο το κείμενο που αναφέρονται στον ίδιο το ρήτορα μπορούν να αξιοποιηθούν από τους μαθητές προκειμένου να συνθέσουν τα χρονικά πλαίσια στα οποία τοποθετείται η συγγραφή της επιστολής (terminus ante quem & terminus post quem).

Διδακτική Ενότητα→ Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία
↘ Γ Λυκείου
↘ Αρχαία Ελληνική Γραμματεία Θεωρητικής Κατεύθυνσης (αδίδακτο)
Σκεπτικό-Στόχοι→ Γνώσεις για τον κόσμο
↘ Ανθρώπινες σχέσεις-Πόλεμος/Ειρήνη-Ο Ξένος/Άλλος
↘ Άτομο-κοινωνία, στάσεις ζωής
↘ Πολιτισμός-Τέχνη
→ Γνώσεις για τη γλώσσα/λογοτεχνία
↘ Μορφολογία
↘ Σύνταξη
↘ Μετοχή
↘ Επιρρηματικές δευτερεύουσες προτάσεις
↘ Λεξιλόγιο - Σημασιολογία
↘ Πολυσημία
↘ Σχέσεις λέξεων
↘ Γραφή
↘ Ορθογραφία
↘ Κειμενικοί τρόποι
↘ Μονοτροπικό
↘ Πολυτροπικό - γνώσεις για τη σημείωση
↘ Γραπτό
↘ Κειμενικοί τύποι
↘ Επιχειρηματολογία
↘ Ανάλυση διαδικασίας
↘ Κειμενικά είδη
↘ Ρητορικά
↘ Συγγραφέας
↘ Ισοκράτης
↘ Γραμματολογικές περίοδοι
↘ Κλασική εποχή
↘ Τεχνικές/τρόποι γραφής
↘ Σχήματα λόγου
↘ Διακειμενικότητα
→ Γλώσσα και γραμματισμοί
↘ Ψηφιακοί γραμματισμοί
↘ Λειτουργική διάσταση
↘ Κριτική διάσταση
↘ Πρακτικές γραμματισμού
↘ Ανάγνωση
↘ Γραφή
↘ Επικοινωνία
↘ Κειμενικοί τρόποι
↘ Μονοτροπικό
↘ Πολυτροπικό
↘ Γραπτό
↘ Κειμενικοί τύποι
↘ Επιχειρηματολογία
↘ Ανάλυση διαδικασίας
↘ Κειμενικά είδη
↘ Επιστολές/προσκλήσεις
↘ Ανάγνωση
↘ Ανάγνωση στην ολομέλεια της τάξης
↘ Σιωπηλή κατ' ιδίαν ανάγνωση
↘ Παραγωγή κειμένου
↘ Πολυτροπικό (ψηφιακό) κείμενο
↘ Προφορικό κείμενο
↘ Συνεργατικό κείμενο
↘ Ακρόαση
Χώρος→ Εντός σχολείου
→ Εικονικός χώρος
Χρονική διάρκεια1-6 διδακτικές ώρες
Χρονολογία (από)2014/12/2
Χρονολογία έως2014/12/8
Σχολική μονάδα

2ο ΓΕΛ ΣΥΚΕΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Αξιοποίηση των ΤΠΕ→ Εφαρμογές γραφείου
→ Εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης
→ Διαδίκτυο ως μέσο πρακτικής γραμματισμού
→ Πλατφόρμες wiki, blog, κλπ
→ Λεξικά, σώματα κειμένων
→ Εργαστήριο υπολογιστών
→ Κεντρική προβολή/παρουσίαση
→ Φορητοί υπολογιστές