Κατεβάστε το σενάριο

Ξένες στρατιωτικές επεμβάσεις. Μέρος 2ο: Η ναυμαχία της Κέρκυρας

  • Δημιουργός: Στάθης Παπακωνσταντίνου

  • Βαθμίδα εκπαίδευσης - Τάξη: Α' Λυκείου
  • Διδακτικό αντικείμενο: Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία
  • Διαθεματικό: Ναι
  • Συνταγμένο σενάριο

Περίληψη

Ο τίτλος του σεναρίου είναι «Ξένες στρατιωτικές επεμβάσεις. Μέρος 2ο - Η ναυμαχία της Κέρκυρας». Το 1ο μέρος αναφέρεται στην επιτυχή επέμβαση των Αθηναίων με 12 πλοία και επικεφαλής τον Νικόστρατο, που χειρίστηκε την κατάσταση με διπλωματική μαεστρία και σπάνια ανθρωπιά. Η δεύτερη επέμβαση των Πελοποννησίων, ανεξάρτητα από τον βαθμό της επιτυχίας της για τους εισβολείς, έχει ως κορυφαίο γεγονός τη ναυμαχία. Τονίζεται, δηλαδή, το «ξένες», καθώς η Κέρκυρα μετατρέπεται σε θέατρο συγκρούσεων ανάμεσα σε Αθήνα και Σπάρτη, τονίζεται το είδος της συγκεκριμένης ενέργειας, αλλά και η κορύφωση της αντιπαράθεσης με τη διεξαγωγή της ναυμαχίας.
Η περιγραφή της ναυμαχίας από τον Θουκυδίδη αποτελεί ένα πραγματικό μνημείο λόγου. Μέσα σε λίγες γραμμές αναδεικνύεται η εκφραστική δεινότητα του ιστορικού, που αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη κρατώντας τον διαρκώς σε αγωνία. Με μια εντυπωσιακή λιτότητα που όμως δεν παραβλάπτει την ακρίβεια και τη σαφήνεια, ξεδιπλώνεται μπροστά μας η διεισδυτική ματιά, η οξυδέρκεια, αλλά και το βάθος της αφαιρετικής σκέψης του ιστορικού. Τα φραστικά μέσα ποικίλουν και οι λέξεις ενσωματώνονται στο ρείθρο του ρυθμού, χωρίς καμιά απώλεια της εσωτερικής τους πνοής. Τίποτα δε φαντάζει τυχαίο, ο ορθολογισμός στο απόγειο και ο ντετερμινισμός συναντά στον Θουκυδίδη την κορυφαία του έκφραση.
Στο σενάριο, που έχει επαναληπτικό χαρακτήρα, οι μαθητές, παρακολουθώντας την οπτικοποιημένη απόδοση του κειμένου «Θουκυδίδης, “Ιστορία” Γ 76-79», τη συγκρίνουν με την εικόνα που οι ίδιοι είχαν σχηματίσει κατά τη διάρκεια της μεταφραστικής κατάκτησής του και ελέγχουν αν το λογισμικό βρίσκεται σε αγαστή σύμπνοια με το αρχαίο κείμενο ή αν υπάρχουν υποκειμενικές οπτικές για τις οποίες θα μπορούσαν να υποδείξουν διαφορετικές προσεγγίσεις. Την οπτικοποίηση παρέχει το λογισμικό «Η ναυμαχία της Κέρκυρας» που έχει σχεδιαστεί πάνω στα βήματα του αρχαίου κειμένου. Μάλιστα στο λογισμικό, πριν από κάθε μεταβολή προηγείται το αρχαίο κείμενο, που συνοδεύεται και από την αντίστοιχη νεοελληνική μετάφραση, ώστε η πιστότητα της οπτικοποίησης να είναι ανιχνεύσιμη και ελέγξιμη. Αφού, λοιπόν, παρατηρήσουν το λογισμικό και μετουσιώσουν σε εικόνα τα νοήματα του αρχαίου κειμένου, διαδικασία που θα τους βοηθήσει να κατανοήσουν καλύτερα την αλληλουχία των γεγονότων και το ρόλο και τη δράση των προσώπων, στη συνέχεια με μια σειρά συνθετικών δραστηριοτήτων που θα τις αναρτήσουν στο Wiki του μαθήματος θα διερευνήσουν τον ρόλο και τη συμβολή των πρωταγωνιστών στο τελικό αποτέλεσμα, θα αποτιμήσουν τη συμπεριφορά και τη δράση τους, θέτοντας κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με τα αίτια και τα κίνητρα της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Συμπεριφορές και πρακτικές εκείνης της εποχής θα αναζητηθούν αυτούσιες ή ελαφρώς «μεταλλαγμένες» στην εποχή μας, προσφέροντας γόνιμο πεδίο για προβληματισμό και την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων για την κοινωνία και την ανθρώπινη φύση.

Διδακτική Ενότητα→ Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία
↘ Α Λυκείου
↘ Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι
↘ Θουκυδίδης, Ιστορίαι – Βιβλίο 3. Κεφάλαια 76-78
Σκεπτικό-Στόχοι→ Γνώσεις για τον κόσμο
↘ Ανθρώπινες σχέσεις-Πόλεμος/Ειρήνη-Ο Ξένος/Άλλος
↘ Άτομο-κοινωνία, στάσεις ζωής
↘ Θρησκείες
↘ Πολιτισμός-Τέχνη
↘ Ταξίδι-Ελλάδα-Άλλοι τόποι
↘ Τεχνολογία-Επικοινωνία-Συγκοινωνιακά μέσα
↘ Πόλη
↘ Ιστορία
→ Γνώσεις για τη γλώσσα/λογοτεχνία
↘ Μορφολογία
↘ Ρήματα
↘ Προθέσεις
↘ Σύνταξη
↘ Λεξιλόγιο - Σημασιολογία
↘ Πορεία λέξεων στο χρόνο
↘ Γραφή
↘ Ορθογραφία
↘ Κειμενικά είδη
↘ Ιστορικά
↘ Συγγραφέας
↘ Θουκυδίδης
↘ Γραμματολογικές περίοδοι
↘ Κλασική εποχή
↘ Τεχνικές/τρόποι γραφής
↘ Ιστορική αφήγηση
→ Γλώσσα και γραμματισμοί
↘ Ψηφιακοί γραμματισμοί
↘ Τεχνική διάσταση
↘ Λειτουργική διάσταση
↘ Κριτική διάσταση
↘ Πρακτικές γραμματισμού
↘ Ανάγνωση
↘ Γραφή
↘ Επικοινωνία
↘ Κειμενικοί τρόποι
↘ Μονοτροπικό
↘ Πολυτροπικό
↘ Προφορικό
↘ Γραπτό
↘ Κειμενικοί τύποι
↘ Περιγραφή
↘ Αφήγηση
↘ Επιχειρηματολογία
↘ Εξήγηση
↘ Κειμενικά είδη
↘ Σχολιαστικά/επιχειρηματολικά/γνώμης
↘ Διαλογικά/συνεντεύξεις
↘ Έρευνες/μελέτες
↘ Δοκίμιο
↘ Ανάγνωση
↘ Ανάγνωση στην ολομέλεια της τάξης
↘ Παραγωγή κειμένου
↘ Πολυτροπικό (ψηφιακό) κείμενο
↘ Προφορικό κείμενο
↘ Συνεργατικό κείμενο
↘ Κείμενα οπτικής επικοινωνίας (σχέδιο, ζωγραφιά, φωτογραφία)
↘ Ακρόαση
↘ Απαγγελία/αφήγηση/ανάγνωση
Σύνδεση με άλλο γνωστικό αντικείμενο→ Πληροφορική
→ Τεχνολογία
Χώρος→ Εντός σχολείου
→ Εκτός σχολείου
→ Εικονικός χώρος
Χρονική διάρκεια1-6 διδακτικές ώρες
Σχόλια πάνω στη χρονική διάρκεια

Το σενάριο υλοποιείται άνετα σε 6 διδακτικές ώρες, ωστόσο η προσθήκη μιας 7ης ώρας θα βοηθούσε στην καλύτερη παρουσίαση των εργασιών στην ολομέλεια του τμήματος.

Χρονολογία (από)Αύγουστος 2013
Αξιοποίηση των ΤΠΕ→ Περιβάλλοντα διδασκαλίας / εξάσκησης
→ Εφαρμογές γραφείου
→ Διαδίκτυο ως μέσο πρακτικής γραμματισμού
→ Περιβάλλοντα σχεδιασμού
→ Πλατφόρμες wiki, blog, κλπ
→ Λεξικά, σώματα κειμένων
→ Εργαστήριο υπολογιστών
→ Κεντρική προβολή/παρουσίαση
→ Φορητοί υπολογιστές