Ο Ξενοφώντας, ως αφηγητής, συνηθίζει, όχι σπάνια, να συνοδεύει τις ιστορικές του αναφορές στα γεγονότα και με τα λόγια κάποιων προσώπων (πρωταγωνιστών), θέλοντας με τον τρόπο αυτό να αναδείξει τη συμβολή τους στη διαμόρφωση των εξελίξεων. Η μετάπτωση του πλαγίου λόγου σε ευθύ, πέρα από στοιχείο ύφους, είναι και ένα κριτήριο κατανόησης των λεπτομερειών που ο ιστορικός θεωρεί ουσιώδεις και καθοριστικές. Η έκταση του ευθέος λόγου ποικίλλει. Μπορεί να είναι μια σύντομη λέξη ή φράση ή να εκτείνεται στο επίπεδο της παραγράφου. Ήδη οι μαθητές, το έχουν παρατηρήσει στην παρέμβαση του Αλκιβιάδη, πριν τη ναυμαχία στους Αιγός ποταμούς, στην κυνική εμφάνιση του Κριτία και τα ικετευτικά και σκωπτικά ξεσπάσματα του Θηραμένη κατά τη διάρκεια της «δίκαιης» δίκης του. Στη συγκεκριμένη ενότητα (Ξενοφώντας, Ελληνικά, 2. 4. § 18-23) υπάρχουν δυο περιστατικά που ο Ξενοφώντας αξιολογεί ως σημαντικά. Το πρώτο σχετίζεται με την προφητεία του μάντη και το δεύτερο με τη δυναμική παρέμβαση του Κλεόκριτου, κατά τη διάρκεια της αναίρεσης των νεκρών. Αν αυτή η παρέμβαση πυροδότησε τη θρυαλλίδα των εξελίξεων και τη διάσπαση των ολιγαρχικών, αυτό είναι κάτι που θα μπορούσε να θεωρηθεί ευλογοφανές. Στην περίπτωση όμως του μάντη, καταλαβαίνει κανείς ότι η νίκη των δημοκρατικών είναι απόρροια άλλων συσχετισμών και δεδομένων και, κατά συνέπεια, η συγκεκριμένη αναφορά του ιστορικού με την αιτιακή σχέση προς τη συντελεσθείσα νίκη κρίνεται άστοχη. Αυτά τα δυο ζητήματα επιβάλλεται να αναδειχθούν από τη μελέτη της συγκεκριμένης ενότητας, ώστε να αξιολογηθεί η κριτική ματιά και η διεισδυτικότητα της σκέψης του ιστορικού.
Παράλληλα στο κείμενο αυτό, εκτός από τη μεταπτωτική χρήση του ευθέος λόγου, η αφήγηση διακρίνεται για τη συντομία της, με τον ιστορικό να αποδίδει με τρόπο ευσύνοπτο τα γεγονότα που οδήγησαν στην πτώση της τυραννίας. Κατά την αφήγηση, αναδεικνύονται ανθρώπινες συμπεριφορές και στάσεις, θέματα κοινωνικής και πολιτικής ζωής, αλλά και θέματα βαθύτατα φιλοσοφικά, τα οποία επιβάλλεται να αναδειχθούν μέσα από συγκεκριμένες μαθητικές δραστηριότητες.
Υπάρχει ωστόσο και η γλωσσική διάσταση του κειμένου, που δεν πρέπει να αγνοηθεί. Πέρα από τη μετάφραση, που είναι απαραίτητη για την εμβριθή κατανόηση, συγκεκριμένα γραμματικά (παραθετικά) και συντακτικά (σύστοιχο αντικείμενο, χρονική μετοχή) φαινόμενα κυριαρχούν στη συγκεκριμένη ενότητα, προσφέροντας ερεθίσματα για τη μελέτη των φαινομένων αυτών. Ο λόγος του Κλεόκριτου φέρει όλα τα χαρακτηριστικά του ρητορικού λόγου. Ένας λόγος προσεκτικά καλοσχεδιασμένος και αποτελεσματικός, εμφανίζεται από τον ιστορικό ως ένα αυθόρμητο ξέσπασμα οργής. Η ανάδειξη των χαρακτηριστικών των κειμενικών ειδών που συναιρούνται στο κείμενο της συγκεκριμένης ενότητας κρίνεται ενδιαφέρουσα, αφού απαιτεί την οξυδέρκεια και τη συνδυαστική ικανότητα των μαθητών.
Τέλος, η αναπόφευκτη σύγκριση με σύγχρονες καταστάσεις, η ανεπηρέαστη αξιολόγηση συμπεριφορών και δράσεων, η ιστορική ενσυναίσθηση και η επιβολή και αναγνώριση κοινωνικών προτύπων είναι στοιχεία που κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας μπορούν να λειτουργήσουν ως το κοινό έδαφος για τη διαπραγμάτευση των ταυτοτήτων τόσο του διδάσκοντα, όσο και του μαθητή.
Μια διδακτική πρόταση με ενσωμάτωση των ΤΠΕ, εφόσον κινείται στη βάση των προηγούμενων παραδοχών και εμπλέκει ενεργά τους μαθητές με την αξιοποίηση της διερευνητικής - ανακαλυπτικής μάθησης και της ομαδοσυνεργατικής μεθόδου, έχει πολλές πιθανότητες να φωτίσει ολόπλευρα το κείμενο της συγκεκριμένης ενότητας, προσφέροντας αφορμές για γόνιμο προβληματισμό και ευαισθητοποίηση πάνω σε κρίσιμα θέματα, χωρίς να παραγνωρίζεται και η παράμετρος των εξετάσεων που για πολλούς μαθητές κρίνεται μείζονος σημασίας.