«Κι αν σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές…». Λογοτεχνία και δικτατορία (1967-1974), ένα διαθεματικό σενάριο διδασκαλίας
Δημιουργός: Μαρία Ακριτίδου
- Βαθμίδα εκπαίδευσης - Τάξη: Γ' Γυμνασίου
- Διδακτικό αντικείμενο: Νεοελληνική Λογοτεχνία
- Διαθεματικό: Ναι
Συνταγμένο σενάριο
Εφαρμογές του σεναρίου
Περίληψη
Το σενάριο εντάσσεται στη διδακτική ενότητα «Άτομο και Κοινωνία», σύμφωνα με το πιλοτικό Π.Σ. της Γ΄ Γυμνασίου. Το σενάριο αρθρώνεται κυκλικά γύρω από έναν στόχο: την αναγνωστική ανταπόκριση στο ποίημα του Ελύτη «Δώρο ασημένιο ποίημα». Δεύτερος στόχος είναι η διερεύνηση των ποικίλων λογοτεχνικών ανταποκρίσεων στην πολιτική λειτουργία της μυθοπλαστικής χειρονομίας και μάλιστα σε συνθήκες ολοκληρωτισμού. Αφετηρία της διδασκαλίας στην α΄ φάση είναι οι αλυσιδωτές αντιδράσεις που ακολούθησαν τη δήλωση Σεφέρη το 1969 με αποτέλεσμα την άρση της προληπτικής λογοκρισίας και τη δημοσίευση του συλλογικού τόμου Δεκαοχτώ κείμενα. Στη β΄ φάση κάθε ομάδα έχει τριπλό έργο: α) να εκπονήσει μια παρουσίαση των υπό εξέταση κειμένων με βάση κοινούς άξονες, που προκύπτουν από ζητήματα που θίχτηκαν στην προ-αναγνωστική φάση, β) να σχεδιάσει και να κατασκευάσει έργα τέχνης εμπνευσμένα από τα κείμενα και με βάση σύγχρονες τεχνικές. Στη γ΄ φάση πραγματοποιείται η επιστροφή στο αρχικό κείμενο (στην περίπτωσή μας το «Δώρο ασημένιο ποίημα») και δίνεται έμφαση σε μία κριτική-αναλυτική ανάγνωση όχι με απώτερο σκοπό την εύρεση του «σωστού» νοήματος, αλλά με σκοπό τον εντοπισμό των διαφόρων στοιχείων ενός κειμένου που οδηγούν τον αναγνώστη προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση.
Διδακτική Ενότητα | → Γ Γυμνασίου ↘ Άτομο και κοινωνία |
---|---|
Σκεπτικό-Στόχοι | → Γνώσεις για τον κόσμο ↘ Άτομο-κοινωνία, στάσεις ζωής ↘ Πολιτισμός-Τέχνη ↘ Ιστορία → Γνώσεις για τη γλώσσα/λογοτεχνία ↘ Λογοτεχνικά γένη και είδη ↘ Διήγημα ↘ Ποίηση-ποίημα ↘ Γραμματολογικές περίοδοι ↘ Μεταπολεμική πεζογραφία/ποίηση ↘ Τεχνικές/τρόποι γραφής ↘ Ειρωνεία ↘ Σύμβολο ↘ Μύθος ↘ Σάτιρα ↘ Διακειμενικότητα ↘ Αλληγορία ↘ Παρωδία → Γλώσσα και γραμματισμοί ↘ Ψηφιακοί γραμματισμοί ↘ Λειτουργική διάσταση ↘ Κειμενικοί τύποι ↘ Περιγραφή ↘ Επιχειρηματολογία ↘ Κειμενικά είδη ↘ Διαλογικά/συνεντεύξεις ↘ Ποιήματα/τραγούδια ↘ Ιστολόγια ↘ Ανάγνωση ↘ Ανάγνωση στην ολομέλεια της τάξης ↘ Ανάγνωση κατά ομάδες ↘ Συζήτηση ↘ Παραγωγή κειμένου ↘ Πολυτροπικό (ψηφιακό) κείμενο ↘ Προφορικό κείμενο ↘ Κείμενα οπτικής επικοινωνίας (σχέδιο, ζωγραφιά, φωτογραφία) ↘ Ακρόαση ↘ Πολυτροπικό (ψηφιακό) κείμενο |
Σύνδεση με άλλο γνωστικό αντικείμενο | → Νεοελληνική Γλώσσα → Ιστορία → Εικαστικά |
Χώρος | → Εντός σχολείου → Εκτός σχολείου |
Χρονική διάρκεια | 13+ διδακτικές ώρες |
Σχόλια πάνω στη χρονική διάρκεια | Αποτελεί παραδειγματικό σενάριο για τη συνολική διδασκαλία της ενότητας στη Γ΄ Γυμνασίου και για αυτό η διδακτική πορεία περιγράφεται με αδρές γραμμές. |
Χρονολογία (από) | 11/2011 |
Αξιοποίηση των ΤΠΕ | → Εφαρμογές γραφείου → Περιβάλλοντα σχεδιασμού → Πλατφόρμες wiki, blog, κλπ → Εργαστήριο υπολογιστών → Κεντρική προβολή/παρουσίαση |
Κείμενα
- Αναγνωστάκης, Μανόλης. Στο παιδί μου, Ποιητική, Αισθηματικό διήγημα, Απολογία Νομοταγούς, Επίλογος.
- Βαλτινός, Θανάσης. Ο γύψος.
- Ελύτης, Οδυσσέας. Δώρο ασημένιο ποίημα.
- Κούντερα, Μίλαν. Το αστείο.
- Μπέρτολτ, Μπρεχτ. [Ο σπιούνος], Τρόμος και αθλιότητα του τρίτου Ράιχ.
- Πατρίκιος, Τίτος. Στίχοι-2, Οι Στίχοι-3.
- Ρίτσος, Γιάννης. Ούτε η Μυθολογία, Ο Ηρακλής κι εμείς, Νύξεις.
- Ρούφος Ρόδης, Ο υποψήφιος.
- Σαμαράκης, Αντώνης. Το διαβατήριο.
- Σεφέρης, Γιώργος. Οι γάτες τ' Αη-Νικόλα, Επί Ασπαλάθων.
- Τσιτσέλη, Καίη. Μικρός διάλογος.
- Χάκκας, Μάριος. Το ψαράκι της γυάλας.