Κατεβάστε το σενάριο

«Κι αν σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές…». Λογοτεχνία και δικτατορία (1967-1974), ένα διαθεματικό σενάριο διδασκαλίας

  • Δημιουργός: Μαρία Ακριτίδου

  • Βαθμίδα εκπαίδευσης - Τάξη: Γ' Γυμνασίου
  • Διδακτικό αντικείμενο: Νεοελληνική Λογοτεχνία
  • Διαθεματικό: Ναι
  • Συνταγμένο σενάριο

Περίληψη

Το σενάριο εντάσσεται στη διδακτική ενότητα «Άτομο και Κοινωνία», σύμφωνα με το πιλοτικό Π.Σ. της Γ΄ Γυμνασίου. Το σενάριο αρθρώνεται κυκλικά γύρω από έναν στόχο: την αναγνωστική ανταπόκριση στο ποίημα του Ελύτη «Δώρο ασημένιο ποίημα». Δεύτερος στόχος είναι η διερεύνηση των ποικίλων λογοτεχνικών ανταποκρίσεων στην πολιτική λειτουργία της μυθοπλαστικής χειρονομίας και μάλιστα σε συνθήκες ολοκληρωτισμού. Αφετηρία της διδασκαλίας στην α΄ φάση είναι οι αλυσιδωτές αντιδράσεις που ακολούθησαν τη δήλωση Σεφέρη το 1969 με αποτέλεσμα την άρση της προληπτικής λογοκρισίας και τη δημοσίευση του συλλογικού τόμου Δεκαοχτώ κείμενα. Στη β΄ φάση κάθε ομάδα έχει τριπλό έργο: α) να εκπονήσει μια παρουσίαση των υπό εξέταση κειμένων με βάση κοινούς άξονες, που προκύπτουν από ζητήματα που θίχτηκαν στην προ-αναγνωστική φάση, β) να σχεδιάσει και να κατασκευάσει έργα τέχνης εμπνευσμένα από τα κείμενα και με βάση σύγχρονες τεχνικές. Στη γ΄ φάση πραγματοποιείται η επιστροφή στο αρχικό κείμενο (στην περίπτωσή μας το «Δώρο ασημένιο ποίημα») και δίνεται έμφαση σε μία κριτική-αναλυτική ανάγνωση όχι με απώτερο σκοπό την εύρεση του «σωστού» νοήματος, αλλά με σκοπό τον εντοπισμό των διαφόρων στοιχείων ενός κειμένου που οδηγούν τον αναγνώστη προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση.

Διδακτική Ενότητα→ Γ Γυμνασίου
↘ Άτομο και κοινωνία
Σκεπτικό-Στόχοι→ Γνώσεις για τον κόσμο
↘ Άτομο-κοινωνία, στάσεις ζωής
↘ Πολιτισμός-Τέχνη
↘ Ιστορία
→ Γνώσεις για τη γλώσσα/λογοτεχνία
↘ Λογοτεχνικά γένη και είδη
↘ Διήγημα
↘ Ποίηση-ποίημα
↘ Γραμματολογικές περίοδοι
↘ Μεταπολεμική πεζογραφία/ποίηση
↘ Τεχνικές/τρόποι γραφής
↘ Ειρωνεία
↘ Σύμβολο
↘ Μύθος
↘ Σάτιρα
↘ Διακειμενικότητα
↘ Αλληγορία
↘ Παρωδία
→ Γλώσσα και γραμματισμοί
↘ Ψηφιακοί γραμματισμοί
↘ Λειτουργική διάσταση
↘ Κειμενικοί τύποι
↘ Περιγραφή
↘ Επιχειρηματολογία
↘ Κειμενικά είδη
↘ Διαλογικά/συνεντεύξεις
↘ Ποιήματα/τραγούδια
↘ Ιστολόγια
↘ Ανάγνωση
↘ Ανάγνωση στην ολομέλεια της τάξης
↘ Ανάγνωση κατά ομάδες
↘ Συζήτηση
↘ Παραγωγή κειμένου
↘ Πολυτροπικό (ψηφιακό) κείμενο
↘ Προφορικό κείμενο
↘ Κείμενα οπτικής επικοινωνίας (σχέδιο, ζωγραφιά, φωτογραφία)
↘ Ακρόαση
↘ Πολυτροπικό (ψηφιακό) κείμενο
Σύνδεση με άλλο γνωστικό αντικείμενο→ Νεοελληνική Γλώσσα
→ Ιστορία
→ Εικαστικά
Χώρος→ Εντός σχολείου
→ Εκτός σχολείου
Χρονική διάρκεια13+ διδακτικές ώρες
Σχόλια πάνω στη χρονική διάρκεια

Αποτελεί παραδειγματικό σενάριο για τη συνολική διδασκαλία της ενότητας στη Γ΄ Γυμνασίου και για αυτό η διδακτική πορεία περιγράφεται με αδρές γραμμές.

Χρονολογία (από)11/2011
Αξιοποίηση των ΤΠΕ→ Εφαρμογές γραφείου
→ Περιβάλλοντα σχεδιασμού
→ Πλατφόρμες wiki, blog, κλπ
→ Εργαστήριο υπολογιστών
→ Κεντρική προβολή/παρουσίαση

Κείμενα

  • Αναγνωστάκης, Μανόλης. Στο παιδί μου, Ποιητική, Αισθηματικό διήγημα, Απολογία Νομοταγούς, Επίλογος.
  • Βαλτινός, Θανάσης. Ο γύψος.
  • Ελύτης, Οδυσσέας. Δώρο ασημένιο ποίημα.
  • Κούντερα, Μίλαν. Το αστείο.
  • Μπέρτολτ, Μπρεχτ. [Ο σπιούνος], Τρόμος και αθλιότητα του τρίτου Ράιχ.
  • Πατρίκιος, Τίτος. Στίχοι-2, Οι Στίχοι-3.
  • Ρίτσος, Γιάννης. Ούτε η Μυθολογία, Ο Ηρακλής κι εμείς, Νύξεις.
  • Ρούφος Ρόδης, Ο υποψήφιος.
  • Σαμαράκης, Αντώνης. Το διαβατήριο.
  • Σεφέρης, Γιώργος. Οι γάτες τ' Αη-Νικόλα, Επί Ασπαλάθων.
  • Τσιτσέλη, Καίη. Μικρός διάλογος.
  • Χάκκας, Μάριος. Το ψαράκι της γυάλας.