Κατεβάστε το σενάριο

Έμφυλοι ρόλοι και λογοτεχνία: από την παράδοση στην ανατροπή;

  • Δημιουργός: Μαρία Ακριτίδου

  • Βαθμίδα εκπαίδευσης - Τάξη: Α' Λυκείου
  • Διδακτικό αντικείμενο: Νεοελληνική Λογοτεχνία
  • Διαθεματικό: Όχι
  • Συνταγμένο σενάριο

Εφαρμογές του σεναρίου

Περίληψη

Το σενάριο εντάσσεται στη διδακτική ενότητα «Τα φύλα στη λογοτεχνία» της Α’ Λυκείου. Αποτελεί παραδειγματικό σενάριο με θέμα τη λογοτεχνική κατασκευή των έμφυλων ρόλων και για αυτό η διδακτική πορεία περιγράφεται με αδρές γραμμές, με στόχο την πιλοτική εφαρμογή του. Δίνεται έμφαση στη δυνατότητα των μαθητών και των μαθητριών να αναγνωρίζουν τους αφηγηματικούς τρόπους με τους οποίους ένα λογοτεχνικό κείμενο δομεί τους έμφυλους χαρακτήρες, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο υπεισέρχονται και άλλες παράμετροι στο ζήτημα του φύλου όπως η κοινωνική τάξη, η θρησκεία κλπ. και κυρίως η παράμετρος της ιστορικότητας. Ως εισαγωγή επιλέγεται μια βιωματική άσκηση στις έννοιες στερεότυπο και έμφυλος ρόλος και επιστρατεύονται προηγούμενες αναγνωστικές εμπειρίες. Στη δεύτερη φάση κρίσιμο στοιχείο είναι η δημιουργία μιας δικτυακής αναγνωστικής κοινότητας με την τήρηση «ημερολογίου ανάγνωσης» από τις ομάδες. Οι δραστηριότητες της φάσης εμμένουν σε ζητήματα κατασκευής της έμφυλης ταυτότητας και αφηγηματικών τεχνικών και όχι σε κοινωνιολογικές και ιστορικοφανείς προσεγγίσεις. Τέλος, οι μαθητές και οι μαθήτριες παράγουν τον δικό τους λόγο ενώ με την ολοκλήρωση της ενότητας επανέρχονται στα σύντομα κείμενα της α΄ φάσης για να διερευνήσουμε τι (και αν) έχει αλλάξει ως προς την αναγνωστική ανταπόκρισή τους.

Διδακτική Ενότητα→ Α Λυκείου
↘ Τα φύλα στη λογοτεχνία
Σκεπτικό-Στόχοι→ Γνώσεις για τον κόσμο
↘ Άνθρωπος-Ενηλικίωση, εφηβεία-Φύλα
↘ Οικογένεια
↘ Άτομο-κοινωνία, στάσεις ζωής
→ Γνώσεις για τη γλώσσα/λογοτεχνία
↘ Κειμενικοί τρόποι
↘ Πολυτροπικό - γνώσεις για τη σημείωση
↘ Κειμενικοί τύποι
↘ Αφήγηση
↘ Κειμενικά είδη
↘ Χρονικά/αφηγηματικά/βιογραφικά είδη
↘ Τεχνικές/τρόποι γραφής
↘ Αφηγηματολογία
↘ Διακειμενικότητα
→ Γλώσσα και γραμματισμοί
↘ Ψηφιακοί γραμματισμοί
↘ Λειτουργική διάσταση
↘ Ανάγνωση
↘ Ανάγνωση στην ολομέλεια της τάξης
↘ Ανάγνωση κατά ομάδες
↘ Απαγγελία-αφήγηση-δραματοποίηση
↘ Συζήτηση
↘ Παραγωγή κειμένου
↘ Λογοτεχνικό κείμενο (quasi literature writing)
↘ Δημιουργική γραφή (creative writing)
↘ Πολυτροπικό (ψηφιακό) κείμενο
Χώρος→ Εντός σχολείου
→ Εκτός σχολείου
→ Εικονικός χώρος
Χρονική διάρκεια13+ διδακτικές ώρες
Σχόλια πάνω στη χρονική διάρκεια

Αποτελεί παραδειγματικό σενάριο για τη συνολική διδασκαλία της ενότητας "Φύλα στη λογοτεχνία" της Α΄ λυκείου και για αυτό η διδακτική πορεία περιγράφεται με αδρές γραμμές.

Χρονολογία (από)11/2011
Αξιοποίηση των ΤΠΕ→ Εφαρμογές γραφείου
→ Εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης
→ Περιβάλλοντα σχεδιασμού
→ Πλατφόρμες wiki, blog, κλπ
→ Εργαστήριο υπολογιστών
→ Κεντρική προβολή/παρουσίαση

Κείμενα

  • Atwood, Margaret Eleanor. Πηνελοπιάδα: ο μύθος της Πηνελόπης και του Οδυσσέα.
  • Αγγελάκη-Ρουκ, Κατερίνα. Λέει η Πηνελόπη.
  • Βελεστινλής, Ρήγας. Το τσιράκι του εργαστηρίου.
  • Βιζυηνός, Γεώργιος. Tο μόνον της ζωής του ταξείδιον. Μοσκώβ-Σελήμ.
  • Βολφ, Κρίστα. Κασσάνδρα.
  • Γαλανάκη, Ρέα. Ελένη ή ο κανένας.
  • Γούλφ, Βιρτζίνια. Ένα δικό σου δωμάτιο.
  • Θεοτόκης, Κωνσταντίνος. Η τιμή και το χρήμα.
  • Καμπανέλλης, Ιάκωβος. Η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια.
  • Καρατζάς, Ιωάννης. Έρωτος αποτελέσματα.
  • Λασκαράτος, Ανδρέας. [Η προίκα], Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς.
  • Μουτζάν Μαρτινέγκου, Ελισάβετ. Αυτοβιογραφία.
  • Ξενόπουλος, Γρηγόριος. Στέλλα Βιολάντη.
  • Παναρέτου, Ανίτα. Η παρηγορία των επιστολών σου…, Ευανθία Καΐρη – Ελισάβετ-Μουτζάν Μαρτινέγκου: Αλληλογραφώντας, όπως θα ήθελαν.
  • Παπαδημητρίου, Έλλη. Tο προξενιό. Θυμάται μια ηλικιωμένη αγρότισσα Mικρασιάτισσα, O κοινός λόγος.
  • Παπαδιαμάντης, Αλέξανδρος. Η φόνισσα.
  • Παπαδοπούλου, Αλεξάνδρα. Κόρη Ευπειθής.
  • Παραλογές: Του νεκρού αδελφού, Της νύφης που κακοπάθησε.
  • Σατραπί, Μαργιάν. Περσέπολις, Μια αληθινή ιστορία & Περσέπολις 2. Η επιστροφή.
  • Χατζάκης, Σωτήρης. Θεατρική διασκευή της Φόνισσας του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.