Κατεβάστε το σενάριο

Η 'ξένη' Ελένη του Ευριπίδη

  • Δημιουργός: Μαρία Τσούμαρη

  • Βαθμίδα εκπαίδευσης - Τάξη: Γ' Γυμνασίου
  • Διδακτικό αντικείμενο: Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία
  • Διαθεματικό: Ναι
  • Συνταγμένο σενάριο

Εφαρμογές του σεναρίου

Περίληψη

Με όχημα την πολυσημία της λέξης «ξένος» στα αρχαία ελληνικά («ξένος»: φιλοξενούμενος, ξένος, παράξενος), προσεγγίζεται η «παράξενη / διαφορετική» («ξένη») Ελένη του Ευριπίδη, ως τραγική ηρωίδα.
Α. Διερευνώνται οι διαφορετικές εκδοχές του μύθου της Ελένης στην αρχαιότητα (Όμηρος, Ηρόδοτος, Ευριπίδης, Γοργίας).
Β. Το γεγονός ότι τόσο η Ελένη όσο και οι υπόλοιποι Έλληνες ήρωες της ευριπίδειας τραγωδίας δρουν και πάσχουν όντας "ξένοι" στην εξωτική Αίγυπτο δίνει τη δυνατότητα διερεύνησης του «Άλλου ως εαυτού». Αξιοποιώντας στοιχεία από το μάθημα της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής γίνεται αναγωγή και σε δεδομένα της σημερινής πραγματικότητας («ευάλωτες κοινωνικές ομάδες», «ανθρώπινα δικαιώματα») και διερευνάται το ψυχολογικό πορτρέτο του «ξένου». Επιδιώκεται να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές ότι, τόσο σε επίπεδο μυθολογικό όσο και κοινωνικό, η πραγματικότητα δεν είναι μονοδιάστατη και παρουσιάζεται με διαφορετική εικόνα ανάλογα με την οπτική γωνία από την οποία προσεγγίζεται. Παροτρύνονται, έτσι, να αναζητήσουν την εκδοχή του «άλλου» - της άλλης πλευράς, για να σχηματίσουν σφαιρικότερη εικόνα των πραγμάτων και να τοποθετηθούν κριτικά.
Με την επέκταση του σεναρίου σε όλο το κείμενο της τραγωδίας (με τη μέθοδο του Project, στο πλαίσιο, ίσως, ενός Πολιτιστικού προγράμματος) μπορούμε να αναδείξουμε τυπικές εικόνες των «ξένων», τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, τις πιέσεις που υφίστανται και τις μεθόδους που υιοθετούν για να αντεπεξέλθουν σε δυσμενείς καταστάσεις.

Διδακτική Ενότητα→ Γ Γυμνασίου
↘ Ευριπίδου, Ελένη
↘ Πρόλογος στ. 1-191 – 1η σκηνή 1-82
Σκεπτικό-Στόχοι→ Γνώσεις για τον κόσμο
↘ Ανθρώπινες σχέσεις-Πόλεμος/Ειρήνη-Ο Ξένος/Άλλος
↘ Άτομο-κοινωνία, στάσεις ζωής
↘ Πολιτισμός-Τέχνη
↘ Μυθολογία
→ Γνώσεις για τη γλώσσα/λογοτεχνία
↘ Λεξιλόγιο - Σημασιολογία
↘ Πολυσημία
↘ Σχέσεις λέξεων
↘ Ετυμολογία
↘ Πορεία λέξεων στο χρόνο
↘ Κειμενικοί τρόποι
↘ Μονοτροπικό
↘ Πολυτροπικό - γνώσεις για τη σημείωση
↘ Γραπτό
↘ Προφορικό
↘ Υβριδικό (μείξη προφορικού και γραπτού λόγου)
↘ Κειμενικοί τύποι
↘ Περιγραφή
↘ Αφήγηση
↘ Επιχειρηματολογία
↘ Κειμενικά είδη
↘ Ιστορικά
↘ Φιλοσοφικά - επιστημονικά
↘ Ρητορικά
↘ Επική ποίηση
↘ Δραματική ποίηση
↘ Συγγραφέας
↘ Όμηρος
↘ Ευριπίδης
↘ Ηρόδοτος
↘ Πλάτων
↘ Γραμματολογικές περίοδοι
↘ Αρχαϊκή εποχή
↘ Κλασική εποχή
↘ Τεχνικές/τρόποι γραφής
↘ Δραματικότητα
→ Γλώσσα και γραμματισμοί
↘ Ψηφιακοί γραμματισμοί
↘ Λειτουργική διάσταση
↘ Κριτική διάσταση
↘ Πρακτικές γραμματισμού
↘ Ανάγνωση
↘ Γραφή
↘ Επικοινωνία
↘ Κειμενικοί τρόποι
↘ Πολυτροπικό
↘ Προφορικό
↘ Γραπτό
↘ Κειμενικοί τύποι
↘ Περιγραφή
↘ Επιχειρηματολογία
↘ Κειμενικά είδη
↘ Σχολιαστικά/επιχειρηματολικά/γνώμης
↘ Έρευνες/μελέτες
↘ Ανάγνωση
↘ Ανάγνωση στην ολομέλεια της τάξης
↘ Ανάγνωση κατά ομάδες
↘ Απαγγελία-αφήγηση-δραματοποίηση
↘ Συζήτηση
→ Ανάπτυξη ερωτήματος ερμηνείας κειμένου
→ Ανάπτυξη δοκιμίου (essay)
→ Πολυτροπικό (ψηφιακό) κείμενο
→ Προφορικό κείμενο
→ Συνεργατικό κείμενο
→ Ακρόαση
↘ Απαγγελία/αφήγηση/ανάγνωση
↘ Πολυτροπικό (ψηφιακό) κείμενο
Σύνδεση με άλλο γνωστικό αντικείμενο→ Φιλολογικής ζώνης
↘ Νεοελληνική Γλώσσα
↘ Αρχαία Ελληνική Γραμματεία (μτφρ.)
↘ Αρχαία Ελληνική Γλώσσα [Γυμνάσιο]
→ Άλλα γνωστικά αντικείμενα
↘ Εικαστικά
↘ Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή
→ Ημιτυπικές και άτυπες διαδικασίες εκπαίδευσης
↘ Πολιτιστικά προγράμματα
Χώρος→ Εντός σχολείου
Χρονική διάρκεια7-12 διδακτικές ώρες
Σχόλια πάνω στη χρονική διάρκεια

Η δόμηση του σεναρίου δίνει την ευχέρεια στο διδάσκοντα να κάνει επιλογή δραστηριοτήτων για τη συντόμευση του απαιτούμενου χρόνου ή τη μετατόπιση δραστηριοτήτων στο τέλος του Προλόγου ή και μετά τη Διαλογική σκηνή που ακολουθεί την Πάροδο.

Χρονολογία (από)9/2012
Αξιοποίηση των ΤΠΕ→ Εφαρμογές γραφείου
→ Περιβάλλοντα σχεδιασμού
→ Λεξικά, σώματα κειμένων
→ Εργαστήριο υπολογιστών
→ Κεντρική προβολή/παρουσίαση
→ Φορητοί υπολογιστές